Dlaczego?
Muzyka (gr. mousike)
– sztuka organizacji struktur dźwiękowych w czasie. Jedna z
dziedzin sztuk pięknych, która wpływa na psychikę człowieka
przez dźwięki.
Wykonawcy
Strona
główna
Queen
Amadeusz
Mozart
Fryderyk
Chopin
The
Beatles
Źródła
|
Wolfgang Amadeusz Mozart.
Dzieciństwo
Urodzony w Salzburgu, ówczesnej stolicy
małego, niezależnego arcybiskupstwa w ramach Świętego Cesarstwa
Rzymskiego Narodu Niemieckiego, jako siódme dziecko Leopolda
Mozarta oraz Anny Marii z domu Pertl. Miał starszą o pięć lat siostrę
Marię Annę nazywaną Nannerl, która także przejawiała
uzdolnienia muzyczne. Razem z nią, kiedy miała 11 lat, mały Wolfi
grywał duety klawesynowe na zasłoniętej materiałem klawiaturze. Ojciec
– Leopold Mozart – woził ich po całej Europie,
przez co Wolfgang zaczął chorować. W roku 1761 skomponował
swój pierwszy utwór - Menuet i Trio KV 1.
Pozostała piątka rodzeństwa zmarła w wieku niemowlęcym. W wieku trzech
lat Wolfi, słysząc grę siostry na klawesynie, zabawiał się
wyszukiwaniem tercji na tym instrumencie (jak wspomina
później jego siostra). Od piątego roku życia uczył się gry
na klawesynie pod kierunkiem swojego ojca.
Imiona
Mozarta
Na chrzcie nadano mu imiona Joannes Chrysostomus
Wolfgangus Theophilus, pierwsze dwa na cześć świętego katolickiego
patrona dnia urodzenia Jana Chryzostoma, Wolfgang na pamiątkę dziadka
ze strony matki, a Teofil na pamiątkę ojca chrzestnego. Przez większość
życia kompozytor posługiwał się jednak imionami Wolfgang
Amadé. Amadé to francuska wersja greckiego
imienia Teofil (przyjaciel Boga lub umiłowany przez Boga). Wcześniej
używał także wersji włoskiej (Amadeo). We wczesnych dokumentach
występowała również forma Wolfgang Gottlieb (Gottlieb to
niemieckie tłumaczenie dla Teofil). Natomiast nigdy nie używał
najpowszechniejszej dzisiaj wersji łacińskiej Amadeus. W dzieciństwie
rodzice używali również zdrobnień Wolferl, Wolfgangerl i we
wczesnych czasach Wolfi, o czym wiadomo z listów ojca i
innych źródeł.
Podróże
W styczniu 1762 Leopold Mozart i jego dzieci udali
się w pierwszą podróż artystyczną - do Monachium na pierwsze
rodzinne tournée. Szczegóły tego 3-tygodniowego
pobytu nie są znane. Następna podróż całej rodziny,
rozpoczęta we wrześniu tego samego roku, wiodła przez Pasawę i Linz do
Wiednia. W habsburskiej stolicy Wolfgang i Nannerl zaprezentowali się
jako klawesyniści zarówno na dworze cesarskim, jak i w
pałacach arystokracji. W drodze powrotnej rodzina zatrzymała się na dwa
tygodnie w Bratysławie i na początku stycznia 1763 powróciła
do Salzburga.
W czerwcu 1763, zachęcony sukcesem podróży do Wiednia,
Leopold Mozart z żoną i obojgiem dziećmi wyruszył na znacznie dłuższe
tournée. Początkowo planowano podróż do wielu
miast niemieckich i do Paryża; ewentualne dalsze cele miały zależeć od
sukcesu - zwłaszcza materialnego - dotychczasowych
koncertów. Wolfgang i Nannerl koncertowali zatem w
Monachium, Augsburgu, Schwetzingen, Moguncji, Frankfurcie n. Menem
(gdzie na koncert Mozarta przyszedł młody Goethe), Koblencji i
(prawdopodobnie) Akwizgranie.
W październiku 1763 roku rodzina Mozartów przybyła do
Brukseli.
W roku 1764 Wolfgang zagrał w Wersalu dla Ludwika XV i w pałacu
Buckingham dla Jerzego III.
W 1769 roku Mozart został koncertmistrzem kapeli arcybiskupiej.
W latach 1769-1773 3-krotnie odwiedził Włochy (grudzień 1769 - marzec
1771, sierpień - grudzień 1771 i październik 1772 - marzec 1773). W
czasie pierwszego pobytu poznał w Bolonii G.B. Martiniego i został
przyjęty na członka sławnej Accademia Filarmonica. W czasie tej
podróży po wysłuchaniu w Kaplicy Sykstyńskiej Miserere
Gregorio Allegriego zapisał ten utwór z pamięci. "Miserere"
można było wykonywać tylko w Kaplicy. Papież podziwiał geniusz młodego
twórcy i nadał mu tytuł kawalera orderu "Złotej Ostrogi" (ze
znanych kompozytorów takie odznaczenie otrzymał wcześniej
Gluck).
W 1773 roku Mozart udał się z ojcem do Wiednia, prawdopodobnie w
poszukiwaniu posady na dworze wiedeńskim. Spędził tam cztery miesiące,
ale posady nie uzyskał. Niemniej pobyt w Wiedniu był ważny dla rozwoju
jego twórczości (zaznajomił się wtedy m.in. z nowymi
kwartetami Haydna). Następną podróż, trzymiesięczną, odbył
na przełomie lat 1774 - 1775 do Monachium, gdzie skończył komponować
operę komiczną Rzekoma ogrodniczka i dyrygował jej prapremierą.
We wrześniu 1777 Mozart rozpoczął kolejną podróż po Europie.
Ponieważ ojciec, Leopold Mozart, nie otrzymał od arcybiskupa dłuższego
urlopu, Wolfgang wyruszył w towarzystwie matki. Pierwszymi celami
podróży były Monachium i Mannheim. Po dłuższym pobycie w
Mannheimie oboje pojechali dalej do Paryża, gdzie Mozart spędził
pół roku w 1778. Pobyt w Paryżu nie był zbyt udany: Mozart
nie zdobył uznania paryskich melomanów (chociaż wykonanie
jego Symfonii "Paryskiej" KV 297 było sukcesem) ani posady we Francji.
Usilnie nakłaniany przez ojca do powrotu do Salzburga, wyruszył w
drogę, zatrzymując się znowu w Mannheim i Monachium.
W 1777 roku Mozart zakochał się w Alojzie Weber. W Monachium poznał
szesnastoletnią sopranistkę, w której też się zakochał.
Chciał z nią wyruszyć w podróż, jednak te plany pokrzyżował
Leopold Mozart, który zabronił synowi wyjazdu i
wymógł na nim, aby przeprowadził się wraz z matką do Paryża.
Wkrótce, w drodze powrotnej do Salzburga, Mozartowi udało
się spotkać w Wiedniu ze swoją pierwszą miłością Alojzą Weber,
która dała mu do zrozumienia, że nie odwzajemnia już jego
uczuć. W czerwcu 1778 jego matka zachorowała i zmarła 3 lipca 1778 w
Paryżu. Załamany z powodu podwójnej straty, jaką była strata
matki i Alojzy, w styczniu 1779 Mozart wrócił do Salzburga,
gdzie znalazł pracę u ówczesnego księcia arcybiskupa -
hrabiego Hieronymusa von Colloredo.
Lata 1779 i 1780 Mozart spędził w Salzburgu. Wtedy też otrzymał
zamówienie na napisanie wielkiej opery na rozpoczęcie sezonu
operowego w Monachium w grudniu 1780. Operą tą był Idomeneo,
król Krety. W listopadzie 1780 Mozart udał się do Monachium,
aby dokończyć pracę nad dziełem, nadzorować próby i
dyrygować prapremierą oraz paroma następnymi przedstawieniami.
Prapremiera Idomeneo została wprawdzie przesunięta z powodu żałoby po
śmierci Marii Teresy 29 listopada 1780, ale w końcu odbyła się 29
stycznia 1781. Na premierę przyjechał do Monachium ojciec Mozarta, a
także jego siostra. Korzystając z wyjazdu chlebodawcy, arcybiskupa
Hieronymusa von Colloredo, do Wiednia, Mozart samowolnie przedłużył
pobyt w Monachium.
Doprowadziło to do nieporozumienia z pracodawcą, które
zakończyło się wyjazdem Mozarta do Wiednia, gdzie wynajął
pokój u rodziny Weberów. Alojza była już co
prawda wtedy mężatką, lecz Wolfgangowi bardzo spodobała się jej siostra
Konstancja.
4 sierpnia w 1782 r. Wolfgang ożenił się z Konstancją Weber
(1762-1842), która była śpiewaczką. W trakcie ich 9-letniego
małżeństwa Konstancja powiła szóstkę dzieci, z
której przeżyła tylko dwójka. Jednocześnie
rozpoczął pracę nad operą Uprowadzenie z seraju.
26 października 1782 odbyło się prawykonanie Mszy C-dur KV 427.
Kres życia
Mozart spędził ostatnie lata swojego życia w
Wiedniu, gdzie do dzisiaj można zwiedzać jeden z jego
apartamentów przy Domgasse 5, w pobliżu katedry Św.
Szczepana. W domu tym Mozart skomponował w 1786 Wesele Figara.
Jeszcze w październiku 1791 r. nikt by nie przypuszczał, że za 2
miesiące Mozart już nie będzie żył. Przez wiele lat nie wiedziano, co
było przyczyną śmierci kompozytora, tradycja romantyczna zaś stworzyła
wokół tego faktu wiele fantastycznych legend. Po
długotrwałej analizie medycznej Antona Neumayra, ustalono jednak dość
szczegółowy przebieg choroby Mozarta, w którego
opisie znajdują się takie objawy, jak: wysoka gorączka, obfite
wydzielanie potu i wysypka, stan zapalny i obrzmienie w obrębie
kończyn, unieruchomienie ciała z powodu silnego bólu.
Diagnoza mówi o ostrej gorączce reumatycznej z obrazem
klinicznym nawrotu reumatoidalnego zapalenia stawów i
jednoczesnym wystąpieniem reumatyzmu mózgowego połączonego z
bardzo wysoką temperaturą i paraliżem najważniejszych
ośrodków mózgu. Za bezpośrednią przyczynę śmierci
uznaje się upust krwi dokonany przez medyka na dwie godziny przed
śmiercią Mozarta. Zespół chorobowy wywołany był przez
paciorkowce.
Śmierć przerwała pracę Mozarta nad mszą żałobną Requiem. Na prośbę żony
Mozarta dzieło to dokończyli jego znajomi kompozytorzy, Joseph Eybler i
Franz Xaver Süssmayr. W rękopisie Mozarta ostatnie nuty
postawione jego ręką przypadają na 8 takt partii wokalnych Lacrimosa.
Powszechnie uważa się, że Mozart zmarł w nędzy i zapomnieniu, pochowany
w grobie dla ubogich. W rzeczywistości, choć jego twórczość
nie była już tak modna w Wiedniu, w dalszym ciągu otrzymywał jednak
znaczące przychody z różnych stron Europy,
szczególnie z Czech, a konkretnie z Pragi. Został pochowany
w grobie 3. klasy, tak jak większość mieszkańców Wiednia.
Pochówek tego typu warunkowały dwa zarządzenia
Józefa II z lat 1784-85, które narzucały
poszczególne elementy pogrzebu.
W 1809 r. Konstancja poślubiła duńskiego dyplomatę, Georga Nicolausa
von Nissena, który był miłośnikiem dzieł Mozarta i napisał
pierwszą biografię kompozytora.
Mozart nie miał trudnego życia. Często otrzymywał wynagrodzenie za
swoją pracę i gdy już posiadał pieniądze, to trwonił wielkie sumy,
prowadząc ekstrawagancki styl życia. Świadczyło to jednak nie o jego
próżności, lecz o chęci aktywnego zaistnienia w wiedeńskim
świecie muzyków, co miało przynieść w efekcie dodatkowe
dochody. Dużych wydatków przysparzała Mozartowi
również jego żona Konstancja. Gdy była już szósty
raz w ciąży, miała duże problemy ze stopami, co zmuszało ją do częstych
i długich wyjazdów do uzdrowiska Baden bei Wien.
Dodaj do zakładek!
|