Witaj na podstronie - historia!
Teren
dzisiejszego Ursynowa został włączony do stolicy w 1951 roku. Były to
wtedy głównie pola uprawne i lasy, które przez
ostatnie pół wieku zmieniły się w jedną z
najnowocześniejszych dzielnic stolicy. Wielu mieszkańców
doskonale pamięta Ursynów sprzed 20 lat, jako rozległe
blokowisko z wielkiej płyty.
Wcześniej
znajdowały się tu stare osady i wsie, które mają
wielowiekową przeszłość, a których nazwy: Służew, Służewiec,
Wolica, Kabaty, Imielin, Wyczółki, Moczydło,
Dąbrówka, Pyry, bliskie są dzisiejszym mieszkańcom Ursynowa.
Dziedzictwo to nie jest jednak powszechnie znane, dlatego warto
przywołać kilka faktów z nieco odleglejszej historii tych
terenów, która sięga nawet 6 tys. lat p.n.e.
(mezolit), o czym świadczyć mogą znalezione na terenie Moczydła i Lasu
Kabackiego krzemienne narzędzia do obróbki skóry.
Ślady
pierwszego osadnictwa z okresu kultury łużyckiej (1300 - 400 r.p.n.e.)
odnaleziono na Służewie. Około 1065 r. powstał w tym miejscu ośrodek
misyjny Benedyktynów. W 1238 r. na Służewie erygowano
parafię i kościół św. Katarzyny – dziś jest to
duma Ursynowa, wspaniały zabytek i jednocześnie najstarsza parafia w
Warszawie. Służew leżał w owym czasie u ujścia Potoku Służewieckiego do
Wisły, płynącej u stóp dzisiejszej Skarpy Warszawskiej.
Wiódł tędy szlak handlowy z południa Francji do Kijowa.
W
XVII i XVIII wieku powstawały na tym terenie, podobnie jak na
Mokotowie, letnie siedziby magnatów, coraz liczniej
rezydujących w nowej stolicy Polski - Warszawie. Służew nabyli
ówcześni właściciele Wilanowa - Sobiescy; wkrótce
w okolicy powstały majątki Leszczyńskich, Radziwiłłów,
Potockich, Branickich. Wspaniałym przykładem letniej rezydencji z tego
okresu jest stylowy, klasycystyczny Natolin,
który powstał wskutek przebudowy zlokalizowanej na Skarpie
Bażantarni króla Jana III Sobieskiego, czy pałacyk Roskosz
Stanisława Kostki Potockiego, którego właścicielem został
później Julian Ursyn Niemcewicz, a w którym dziś
mieści się Rektorat SGGW. U podnóża kościoła św. Katarzyny w
1817 roku Stanisław Kostka Potocki wybudował rekreacyjny Gucin. Jego
potomkowie założyli w tym miejscu niezwykły park-pomnik nazwany
„Gucin – Gajem”, w którym
drzewom towarzyszyły obeliski i kamienie, poświęcone słynnym Polakom.
Niestety z „Gucin – Gaju” niewiele
przetrwało do naszych czasów, został doszczętnie zniszczony
podczas II wojny światowej.
Ursynów – majątek, od
którego nazwę wzięła cała dzisiejsza dzielnica, powstał w
latach 1775 – 1780. Początkowo nosił nazwę
„Roskosz”, jak przystało na miejsce, w
którym miodowy miesiąc spędzała młoda para - Stanisław
Kostka Potocki i jego żona Aleksandra. W roku 1822 Roskosz kupił Julian
Ursyn Niemcewicz, który zamierzał zmienić nazwę folwarku
– dla upamiętnienia swego pobytu w Stanach Zjednoczonych - na
"Ameryka" lub "Waszyngton". Od tego pomysłu odwiedli go przyjaciele,
którym zawdzięczamy obecną nazwę dzielnicy, zaczerpniętą od
rodowego przydomku Niemcewicza.
Kolejny
właściciel Ursynowa, wnuk Zygmunta Krasińskiego, Adam,
ofiarował w 1906 roku 120-hektarowy folwark Ursynów,
włącznie z istniejącym do dziś pałacem, zasłużonemu dla polskiej
oświaty Towarzystwu Seminarium dla Nauczycieli Ludowych. Pół
wieku później teren ten objęła Szkoła Główna
Gospodarstwa Wiejskiego.
W 1938 roku do Warszawy zostały włączone Służew i Służewiec, gdzie
wybudowano nowoczesny, reprezentacyjny hipodrom. Tory
Wyścigów Konnych na Służewcu, jedna z
najciekawszych inwestycji przedwojennej Warszawy, to kolejny niezwykły
obiekt, który jest ozdobą Ursnowa. Także w 1938 roku
Prezydent Warszawy Stefan Starzyński wykupił dla stolicy Las Kabacki i
tym samym uratował go przed wyrębem. Dziś jest to rezerwat przyrody,
wspaniały teren zielony, otwarty dla spacerowiczów i
rowerzystów.
W 1943 roku na skraju terenu Ursynowa przeciągnięto linię kolejową
Warszawa - Radom, a tuż obok zbudowano lotnisko Okęcie.
W latach II wojny światowej, a przede
wszystkim w czasie powstania warszawskiego, mieszkańcy
terenów wchodzących w skład współczesnego
Ursynowa, bohatersko walczyli w szeregach Armii Krajowej. Wiele
powstańczych mogił znajduje się na cmentarzu w Pyrach, przy kościele
pw. św. Piotra i Pawła oraz na cmentarzu przy kościele św. Katarzyny. Dramatyczne
wydarzenia upamiętniają pomniki i tablice, które można
spotkać w wielu miejscach na terenie dzielnicy, m.in.
pomnik upamiętniający miejsce pierwszego boju Batalionu
„Karpaty” Pułku Armii Krajowej
„Baszta” w dniu 1 sierpnia 1944 r., znajdujący się
przy ul. Puławskiej, pomnik ofiar terroru komunistycznego z lat
1944-1956 przy kościele św. Katarzyny, ul. Fosa 17.
Nie wszyscy wiedzą, że właśnie na Ursynowie miało miejsce jedno z
kluczowych wydarzeń, które zaważyło na przebiegu II wojny światowej – w Lesie
Kabackim nieopodal Pyr, w zamaskowanym ośrodku wojskowym, polscy specjaliści
złamali kod niemieckiej maszyny szyfrującej o kryptonimie „ENIGMA”.
W 1975 roku zaczęły na Ursynowie powstawać osiedla mieszkaniowe
i bloki z tzw. wielkiej płyty. Przez kolejne 10 lat zbudowano ogromne
spółdzielcze osiedla, w 1982 roku mieszkało tu już 78 tys. osób – głównie młode
małżeństwa z dziećmi.
W 1994 powstała Gmina
Warszawa-Ursynów, na 8 lat jej istnienia przypada okres dynamicznego
rozwoju. Na południu powstają nowoczesne osiedla, rusza metro, budowana jest Al.
KEN, szkoły, obiekty sportowe – Ursynów staje się miejscem modnym, lubianym
przez mieszkańców, których liczba stale rośnie.
W 2002 roku po
raz kolejny zmienia się ustrój stolicy. Warszawa staje się jedną gminą
mającą status miasta na prawach powiatu, a Ursynów z samodzielnej gminy
zmienia się w jednostkę pomocniczą miasta stołecznego – dzielnicę.